Świąteczne życzenia!* Message de vœux!

Stowarzyszenie Polaków w Neuchâtel PolNE

życzy Wam

***

Association des Polonais de Neuchâtel PolNe

vous souhaite

Bożonarodzeniowe pająki* Les araignées de Noël

Fot. www.facebook.com/swisspost/photos
www. post.ch/shops

     Do jednej ze szwajcarskich baśni bożonarodzeniowych należy opowieść o pająkach. Podobno pochodzi z niemieckiej części Szwajcarii, a niektórzy dodają, że z okolic Jury Berneńskiej, ale opowiadana po francusku czy włosku zachwyciła już niejedno szwajcarskie pokolenie.

     Wydarzyło się to 24 grudnia, ale tak dawno, że już nikt nie pamięta dokładnie roku. Było wczesne popołudnie, w wielkim domu na krańcu wsi dobiegały końca przygotowania do świąt. Wzięli w nich udział wszyscy domownicy, łącznie z dziećmi, których było ośmioro. Od piwnic aż po strych wszystko lśniło, wszędzie pachniało, pozostało tylko czekać na narodziny Dzięciątka. Pani domu usiadła wygodnie w fotelu z westchnienim ulgi i poczuciem dobrze spełnionego zadania. W myślach sprawdzała czy aby na pewno dopilnowała wszystkiego. 

     Tymczasem gdy tak rozmyślała, w najdalszym i najciemniejszym zakątku strychu toczyła się coraz bardziej ożywiona dyskusja. A skryły się tu pająki z całego domu, uciekając w popłochu przed miotłami, ścierkami i generalnym sprzątaniem. 

- Cóż za okropny i obrzydliwy dzień! Cóż im takiego zrobiliśmy, że nas tak niecnie przegonili? Żalił się jeden z pająków.

- Nasze domowstwa zniszczone, a my przegonieni na cztery wiatry – skarżył się drugi.

- Ciekawe co za tym stoi? Wiecie co, jeszcze tej nocy, jak wszyscy zasną, musimy zejść i zobaczyć po co to wszystko! - zapowiedział trzeci. 

     I jak powiedział, tak się stało! Godziny mijały wolno, ale cierpliwe pająki doczekały się momentu, kiedy zapadła cisza i cały dom pogrążył się we śnie. Wolniutko zeszły ze strychu do salonu, skąd połyskiwał nikły blask nocnej lampki. Drzwi do salonu nie były domknięte - wślizgnęły się więc bez kłopotu i zamarły z wrażenia: tam, w rogu pomieszczenia stała choinka wysoka aż do sufitu mieniąc się tysiącem kolorów. Takie cuda! Czegoś takiego jeszcze nie widziały: kolorowe bomki, srebrne aniołki, pozłacane orzechy, czerwone jabłuszka, różnorakie ciasteczka zawieszone na złotej nitce...

     Pierwszy pająk pospieszył do choinki. Odwrócił się nieznacznie zadając sobie pytanie: „Ciekawe czy myślą o tym samym co ja?” Reszta pająków nie pozostała bezczynnie i podążyła za nim. Odważnie zaczęły wspinać się na drzewko. Zachwycone kolorami i kształtami biegały tam i z powrotem, to przeglądając się w bombkach, a to się huśtając na ciasteczkach czy odbijając się od pachnących gałązek i jodłowych igiełek. Po jakimś czasie zadowolone pająki spojrzały na swoje dzieło: cała choinka została pokryta jedną wielką szarą gęstą i lepką pajęczyną.

     W tym samym momencie jakiś hałas dobiegł z kominka. Najpierw jakiś niewyraźny chrobot z daleka, potem jakby świst wiatru... A tak, to nikt inny jak święty Mikołaj z podarunkami. Zauważył tych, co jeszcze nie spali – pająki i uśmiechnął się do nich ciepło. Zbliżył się do choinki i z worka zaczął wyjmować prezenty i układań pod drzewkiem. Ale jak skończył, jak się wygramolił spod choinki, jak się wyprostował to zobaczył ogrom zniszczenia: osnutą i smętną choinkę, której nawet kolorowe pakunki nie dodawały uroku. Święty Mikołaj zaraz sobie wyobraził panią domu i dzieci, jak rano wstaną, ich zdumienie, rozczarowanie, a zwłaszcza zapłakane twarze najmłodszych... „W żadnym wypadku nie można do tego dopuścić!” Uniósł więc dłonie i pobłogosławił pracę pająków. 

     I wtedy coś zachrzęściło, coś zaiskrzyło i zdziwione pająki nie dowierzały własnym oczom: ich gęste i szare sieci nabrały blasku i zaczęły się mienić jak gwiazdki. Wszystkie kolorowe ozdoby migocąc odbijały się w srebrnych i złotych pajęczynach. Zaskoczone pająki wróciły tam skąd przyszły przepełnione świątecznym blaskiem. Podobno od tego dnia zaczęto ozdabiać bożonarodzeniowe choinki łańcuchami i girlandami.

***

     Le conte «Les araignées de Noël» est une histoire suisse provenant de la partie alémanique du pays, du Jura bernois exactement. Connue également en français et en italien, elle a déjà ravi plusieurs générations de Suisses.

     Voici le résume de l'histoire: «Tout a commencé un 24 décembre, dans l'après-midi. En bordure d'un village il y avait une grande maison où les préparatifs de Noël venaient de se terminer. Tout le monde y avait participé, y compris les huit enfants. Leur maman se reposait dans un fauteuil. Au même moment, dans le galetas se sont réfugiées toutes les araignées, chassées par les nettoyages, et elles se désolaient:

- Mais quelle horrible journée! Pourquoi donc? demandait l'une d'elles,

- Nous sommes si traquées... disait l'autre.

- Il faut descendre absolument ce soir, pour voir que ce qu'il se passe exactement! a proposé la troisième.

     Elles ont attendu que tout le monde s'endorme et sont descendues jusqu'au salon, d'où venait une douce lumière. Et là, elle sont restées ébahies... Elles n'avaient jamais vu quelque chose de tel, si beau et si merveilleux... Dans un angle il y avait un sapin décoré et plein des couleurs. Une araignée s'est dirigée vers l'arbre suivie par les autres et elles ont parcouru l'arbre dans tous les sens. À la fin, elles ont regardé leur travail: tout le sapin était couvert d'affreuses toiles grises. 

     Soudain, elles on entendu un bruit dans la cheminée. C'était le Père Noël, venu chargé de paquets. Il a commencé a déposer les cadeaux sous le sapin. Quand il eut fini, il compris...imaginant toute la famille devant l'arbre, surtout les enfants déçus. Non, il ne faut pas laisser ça comme ça! Il a tendu ses mains et il a béni le travail des araignées. Les toiles se sont métamorphosées et ont brillé comme des étoiles. Tout l'arbre brillait et scintillait d'or et d'argent. Quand aux araignées, elles sont remontées au galetas.»

    On dit que depuis ce jour, on décore les sapins de Noël de guirlandes dorées et argentées.

Źródło/source:  Célestin von Hornstein, «Fêtes légendaires du Jura bernois», Transjuranes, 1978.

Pierogi ruskie w Neuchâtel* Les pierogi ruskie (à la ruthène) à Neuchâtel

     Marzą się Wam smaczne ruskie pierogi? I to tutaj, właśnie w Neuchâtel? Nic prostszego - skorzystajcie z poniższego ogłoszenia: „Polska Babcia wykona pierogi ruskie na Wigilię (i nie tylko). Nadają się do bezpośredniego zjedzenia, bądź do zamrożenia. Zamówienia proszę składać e-mailem na adres:- zuz@interia.pl do 17 grudnia. Odbiór gotowych pierogów – w niedzielę 21 grudnia zaraz po polskiej mszy.

Cena: 1kg - 20 CHF; 2kg - 35 CHF; 3kg - 50 CHF

Uwaga: 1kg to około 20-25 pierogów.

Serdecznie zapraszamy!”

***

     Rêvez-vous de délicieux et fameux pierogi ruskie (à la ruthène), un style de raviolis polonais ? Et ce juste ici, à Neuchâtel ? Pas de problème - utilisez l'annonce suivante : « Grand-mère polonaise prépare les pierogi pour la veille de Noël (et pas seulement). Prêts à être mangés ou congelés. Pour faire une commande, écrivez à l'adresse e-mail : zuz@interia.pl jusqu'au 17 décembre. 

La commande sera prête pour le dimanche 21 décembre après midi, après la messe polonaise. 

Prix: 1 kg - CHF 20.- / 2 kg - CHF 35.-/ 3 kg - CHF 50.- 

Pensez - y : 1 kg c'est environ 20 à 25 pierogi. Bon appétit !

Week-end 12-14.12. Neuchâtel

     Kilka propozycji na nadchodzący koniec tygodnia, czyli jak się nie dać do końca pochłonąć przedświątecznej krzątaninie, stresującym zakupom i całej tej gorączce przygotowań? A przy tym zostać w mieście i zająć dzieci czymś ciekawym? Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Zapraszamy do lektury i życzymy miłej zabawy!

***

     Quelques suggestions pour la fin de la semaine ou comment se débarrasser (temporairement) des stressants et pénibles préparatifs pour les fêtes ? Et ce en restant en ville et en montrant des choses intéressants aux enfants ? L'entrée à tous ces événements est gratuite. Bonne lecture et faites vos choix !

1. Muzyka klasyczna na skrzypce i pianino* Musique classique, piano et alto

Kto tydzień temu przegapił koncert znakomitej pianistki Dominiki Szlezynger, ten ma niepowtarzalną okazję nadrobić to jeszcze dziś wieczorem! W programie m.in.: utwory J. S. Bacha, F. Chopina i wielu innych słynnych kompozytorów. 

GDZIE: Galerie Quint-Essences, rue de Neubourg 20, 2000 Neuchtel

KIEDY: 11 grudnia o godz. 19.00

ZA ILE: wstęp wolny, dobrowolna składka
INFO: rezerwacja pod nr tel.: 079 255 03 08polneuchatel.blogspot.ch/2014/12/zaproszenie-na-koncert

2. Jarmark bożonarodzeniowy* Marché de Noël

Kiermasz odbędzie się w centrum miasta Neuchâtel, tradycyjnie na placu Coq d'Inde. Specjalnie na tę okazję przygotowano 25 stoisk z świątecznymi przysmakami i ozdobami, zabawkami, biżuterią... Znajdzie się też wiele atrakcji dla dzieci, m.in.: komicy przygotowali zabawny spektakl, a opowiadacze bajek zapraszają do wysłuchania opowieści z różnych stron świata. Tytuł tegorocznego jarmarku brzmi „Ogień i lód”, dlatego specjalnie z tej okazji można obejrzeć widowisko rzeźbienia w bryłach lodu i żonglerkę ogniem. Emocje gwarantowane!

GDZIE: place du Coq d'Inde, Neuchâtel

KIEDY: od czwartku do niedzieli; w czwartek i piątej od godz. 16.00 do 21.00; w sobotę od godz. 10.00 do 20.00, w niedzielę od godz. 11.00 do 18.00
ZA ILE: wstęp wolny
INFO: www.marches-noel.org/marche-de-noel-a-neuchatel

3. Spektakl bożonarodzeniowy na basenie* Show de Noël 

Jak co roku w grudniu na miejskim basenie odbywa się widowisko pływania synchronicznego przygotowane przez tutejszy klub pływacki Red-Fish Neuchâtel. W tym roku układy figur zostały dostosowane do różnych stylów muzycznych w myśl ukazania historii muzyki. To jedyna okazja, kiedy widz może wejść na basen bez stroju kąpielowego!

GDZIE: basen Nid-du-Crô, Neuchtel
KIEDY: w sobotę o godz. 19.30
ZA ILE: wstęp wolny
INFO: www.rfn.ch

4. Grzyby w moim ogrodzie* Les champignons dans mon jardin

fot.facebook.com

Grzyby są dobre o każdej porze roku - jak nie do jedzenia czy zbierania, to do oglądania na wystawie. Na jedną z nich zaprasza Ogród Botaniczny przy współpracy z regionalnym stowarzyszeniem mykologicznym. Można dowiedzieć się o typowych gatunkach grzybów tutaj występujących czy wiele innych ciekawych rzeczy. Choć wystawa już trwa od kilku tygodni aż do marca przyszłego roku, to sobotnia wystawa zapowiada się wyjątkowo - możliwość zwiedzania z przewodnikiem.

GDZIE: Jardin Botanique, chemin du Pertuis du Sault 58, Neuchtel

KIEDY: w sobotę od godz. 16.00 do 17.00
ZA ILE: wstęp wolny, dobrowolna składka przy wyjściu

INFO: www.jbneuchatel.ch

Mikołajki, Saint-Nicolas - post scriptum

     „Mikołajki, mikołajki” ... i po mikołajkach! Stowarzyszenie Polaków w Neuchâtel „Polne” bardzo serdecznie dziękuje wszystkim za wczorajsze spotkanie oraz za wszelką pomoc i przygotowania. Co tu dużo mówić - strasznie miło było się spotkać, porozmawiać i pokosztować rozmaitych przysmaków przygotowanych na tę okazję. Nie obeszło się bez emocji ze strony najmłodszych, zwłaszcza że odwiedził nas św. Mikołaj. Jeszcze raz dziękujemy za wspólnie spędzone popołudnie!

***

     Saint Nicolas, Saint Nicolas ... et encore une fête derrière nous. L'Association des Polonais de Neuchâtel « Polne » remercie chaleureusement tous ceux qui ont participé hier à la préparation de cet'événement. Que dire de plus - ce fut un grand plaisir de se rencontrer, de discuter et de déguster toutes les spécialités préparées. Les enfants, surtout les plus petits, ont montré leurs émotions pour la visite de Saint-Nicolas. Merci encore une fois pour cet après-midi passé ensemble !

Pokaż!
Montre!

Za chwilę wspólne zdjęcie.
On se prépare pour la photo de groupe.

Mmm, jakie pyszne!
Miam, miam que c'est bon!

Polska kuchnia w Neuchâtel* Cuisine polonaise à Neuchâtel

     Mamy dobrą wiadomość! Bardzo dobrą wiadomość - w Neuchâtel działa domowa polska kuchnia! Różnorodna i bogata oferta ucieszy primo - zarówno tych, którym brakuje polskiej kuchni, jak i tych, co są zbyt zajęci, żeby gotować. I jeszcze tych, co zwyczajnie mają na codzień czy od święta ochotę na polski obiad czy deser. 

     Secundo - menu powstało też z myślą o tych, którzy chcieliby poczęstować zagranicznych przyjaciół i gości lub zwyczajnie przypomnieć im niezapomniany smak pierogów degustowanych podczas pobytu w Polsce. 

     Wszystko jest przygotowane w domu ze świeżych składników, gotowe do spożycia lub zamrożenia. Nadmieńmy, że to tylko niewielka część możliwości kulinarnych Marysi - z przyjemnością przygotuje też inne dania czy wypieki specjalnie pod Wasze podniebienia. Szczegóły oferty w ostatnim pliku. Zapraszamy! Smacznego!

***

     Nous avons une bonne nouvelle ! Très bonne nouvelle ! À Neuchâtel on trouve désormais de la cuisine polonaise artisanale ! L'offre culinaire, diversifiée et riche,  plaira premièrement à ceux à qui manquent les repas traditionnels polonais, à ceux qui sont trop occupés pour cuisiner, et même à ceux qui tout simplement ont envie d'un repas ou un dessert polonais. Secundo - le menu est créé aussi pour ceux qui veulent faire découvrir à leurs amis et invités des spécialités polonaises.
Et pourquoi pas leur rappeler le goût inoubliable des « pierogi » dégustés pendant un séjour en Pologne ?

     Tout est préparé à la maison: des ingrédients frais, prêts à être consommés ou congelés. Nous ne vous présentons ici qu'une petite partie de l'offre culinaire de  Marysia - elle prépare volontiers d'autres spécialités selon vos souhaits et vos goûts. Tous les détails de l'offre se trouvent dans le dernier fichier. Bon appétit !

Mikołajki, Saint-Nicolas - Neuchâtel

     Stowarzyszenie Polaków w Neuchâtel „Polne” bardzo serdecznie zaprasza w tę niedzielę na spotkanie „Mikołajowe”. Będzie niespodzianka dla najmłodszych - odwiedzi nas św. Mikołaj! Mamy nadzieję, że pochłonięci przedświątecznymi przygotowaniami, znajdziecie czas na to popołudniowe spotkanie!
Wstęp wolny, jedzenie i napoje we własnym zakresie. Szczegóły: elzbieta.zuba@gmail.com; tel.: 078 895 11 86

***

     L'Association des Polonais de Neuchâtel « Polne » vous invite cordialement ce dimanche à la fête polonaise de Saint-Nicolas. Une surprise pour les enfants : le Père Noël nous rendra visite! Nous espérons que, absorbés par tous les préparatifs des fêtes, vous trouverez le temps pour cette rencontre le temps d' un après-midi!
L'entrée libre, buffet canadien. Pour les détails contactez: elzbieta.zuba@gmail.com; tel.: 078 895 11 86

Zaproszenie na koncert* Invitation au concert

     Z wielką przyjemnością zapraszamy Państwa na koncert muzyki klasycznej w wykonaniu utalentowanej polskiej pianistki Dominiki Szlezynger. Występ odbędzie się już w ten czwartek. Zapowiada się wyjątkowy wieczór - Pani Dominika podpisze dedykację swojej płyty.

GDZIE: Galerie Quint-Essences, rue de Neubourg 20, 2000 Neuchâtel
KIEDY: 4 grudnia o godz. 19.00
ZA ILE: wstęp 20 CHF
INFO: ilość miejsc ograniczona. Wszelkie informacje oraz rezerwacja pod nr tel. 079 255 03 08.

***

     C'est avec un très grand plaisir que nous vous invitons au concert de musique classique de Dominika Szlezynger - très talentueuse pianiste polonaise. Le concert aura lieu ce jeudi 4 décembre à 19h00 à Neuchâtel, Galerie Quint-Essences, rue de Neubourg 20. La soirée se promet exceptionnelle - Madame Szlezynger dédicacera son album.

"Super Heros, Super Stars" - post scriptum

     Drugi bal Andrzejkowy już za nami! Wszystkim, którzy bawili się z nami w ostatnią sobotę bardzo, bardzo serdecznie dziękujemy! Cel spotkania - dobra i wspólna zabawa - z Waszą pomocą i zaangażowaniem udało się nam w pełni osiągnąć! Stoły uginały się od pyszności, do tańca nikt nie żałował podłogi. Magia i tradycja wieczoru też w pełni zostały podtrzymane: to jedyne miejsce i okazja, gdzie spotkali się Charlie Chaplin, ZZ Top, Tina Turner, Catwoman, Mr. Proper, Zorro, Marylin Monroe, Spiderman, Batman, Mia Wallace, Britney ... i wiele, wiele innych super postaci!  A coście się wytańczyli, nagadali i nawiązali nowych znajomości - to Wasze! Do zobaczenia za rok!

***

     La deuxième fête de la Saint-André est derrière nous ! Un grand, grand merci à tous ceux qui se sont amusés avec nous samedi dernier ! Le but de la rencontre - fêter bien - est pleinement réalisé avec votre aide et votre engagement. Les tables étaient chargées de délices, la piste de danse était occupée tout le temps. La tradition et la magie de la soirée ont été confirmées : ma fois, c'était le seul endroit et la seule occasion où pouvaient se rencontrer Charlie Chaplin, les ZZ Top, Tina Turner, Catwoman, Mr Proper, Zorro, Marylin Monroe, Spiderman, Batman, une pirate, Mia Wallace, Britney ... et beaucoup, beaucoup d'autres. Vous avez bien profité de la soirée ? Ce fut un plaisir ! Rendez-vous pour la Saint-André l'année prochaine.

Zbieramy się do wspólnego zdjęcia!
La photo du groupe s'il vous plaît !

Zdjęcie grupowe - podejście pierwsze!
La photo du groupe - le premier essai !

Zdjęcie grupowe - podejście drugie... A gdzie reszta?
La photo du groupe - le deuxième essai ... Et où sont les autres ?

Czy przypadkiem ktoś posiada zdjęcie całej grupy? 

Euh, en effet, quelqu'un n'aurait pas la photo de tout le groupe?

Zaproszenie na bal* Invitation au bal

     Stowarzyszenie Polaków w Neuchâtel „Polne” serdecznie zaprasza na bal andrzejkowy pt.: „Super Heros, Super Stars - Super Andrzejki”. Prosimy bardzo o potwierdzenie przybycia (ile osób oraz jaka potrawa) na adres: elzbieta.zuba@gmail.com lub telefonicznie: 078 895 11 86 w celu ułatwienia niezbędnych przygotowań do balu.

Poniżej tradycyjnie informacja w wersji francuskiej.
L'information en français se trouve traditionnellement plus bas.

***

     L'Association des Polonais de Neuchâtel « Polne » a le plaisir de vous inviter à la fête intitulée « Super Heros, Super Stars, donc Super Fête » ! Pour plus d'informations n'hésitez pas de poser des questions (elzbieta.zuba@gmail.com; tel: 078 895 11 86). Merci d'indiquer le nombre des personnes (les personnes accompagnées sont bienvenues) et si vous amenez quelque chose de sucré ou de salé.

Obiad na fermie* "Dîner à la ferme"

Fot. Facebook/dineralaferme?fref=ts

     Pod tym tytułem kryje się jeden z bardziej popularnych programów telewizyjnych przygotowanych i emitowanych przez RTS (Szwajcarską Telewizję z części francuskojęzycznej). Zaproszeni do programu kandydaci to szwajcarscy rolnicy, którzy mają przygotować obiad dla swoich gości - pozostałych pretendentów do tytułu najlepszego gospodarza i kucharza.
     Po obiedzie uczestnicy przyznając punkty oceniają nie tylko samą ucztę, ale również zaangażowanie danego rolnika w przyjęcie gości oraz powiedzmy „oprawę do obiadu”. Kandydaci muszą wykorzystać regionalne produkty i faworyzować najlepszych dostawców warzyw, mięsa itd. z danego regionu. Każdy odcinek jest poświęcony innemu rolnikowi lub hodowcy i stanowi okazję do przedstawienia jego pracy oraz miejsca, w którym żyje. Przy tym program umożliwia poznanie szwajcarskiej kuchni właśnie - od kuchni. Wszystkie wykorzystane przepisy są dostępne na stronie programu.

     W tegorocznej edycji po raz pierwszy występują kandydaci z części niemieckiej i włoskiej - pod warunkiem, że mówią po francusku. Emisja programu w każdy piątkowy wieczór o godz. 20.15 jeszcze przez pięć kolejnych piątków. Dziś wieczorem wystąpi kandydatka z naszego kantonu - Sarah z Le Landeron.

***

     Une courte présentation du programme « Dîner à la ferme » : www.rts.ch/emissions/diner-ferme/emission/ A tak było rok temu u właścicieli winnicy w Lavaux:

Spotkanie z Joanną Bator w Neuchâtel* Rencontre avec Joanna Bator à Neuchâtel - post scriptum

Joanna Bator i Krzysztof Soliński
Fot. Krzysztof

     To był bardzo piękny i udany wieczór. Nadarzyła się nie tylko okazja do poznania autorki ale również szansa do rozmów o jej twórczych zamierzeniach i warsztacie pracy. Twórczość Joanny Bator była punktem wyjścia rozmów i pytań zadawanych przez prowadzącego spotkanie Krzysztofa Solińskiego i przez publiczność, która z zaciekawieniem słuchała zapowiedzi nowej książki pt.: „Wyspa Łza” oraz o pobycie autorki w Szwajcarii. Kto wie, może się doczekamy szwajcarskich reminiscencji w dorobku literackim pani Joanny? 

     Dziękujemy bardzo serdecznie wszystkim, którzy pomogli przy organizacji spotkania, są to: księgarnia Payot, wydawnictwo Édition Noir sur Blanc, które wydało „Piaskową Górę” po francusku, Uniwersytet w Neuchâtel – la Maison des littératures i Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Bernie. Tłumaczenie na francuski i polski zawdzięczamy Karolinie Goyet. Szczególne podziękowania dla Oli, Magdy, Beaty, Karoliny, Jérôme i Jacka za ich nieocenioną pomoc i wsparcie w przygotowaniach i po wydarzeniu. Wizyta tak zacnego Gościa to nie lada wyróżnienie dla naszego stowarzyszenia.

***

     C'était une très belle soirée. Elle nous a offert non seulement la possibilité de connaître l'auteur, mais aussi une occasion de parler de ses futurs projets et de son atelier. Les livres de Joanna Bator ont été le point de départ des discussions et des questions posées par Krzysztof Soliski, qui a mené la discussion. Le public a écouté avec intérêt l'annonce du livre de Madame Bator ainsi que ses impressions sur son séjour en Suisse. Qui sait, peut-être une fois elle va-t-elle le mentionner dans un livre? 

     Nous remercions tous ceux qui ont contribué à l'organisation de cette soirée: la librairie Payot, la maison d'Édition Noir sur Blanc qui a publié « La Montagne de sable » en français. Ensuite : l'Université de Neuchâtel – la Maison des littératures et l'Ambassade de Pologne à Berne. La traduction était assurée par Karolina Goyet. Un grand merci à Ola, Magda, Beata, Karolina, Jérôme et Jacek pour leur aide précieuse et leur soutien pour la préparation de la soirée et après. La visite d'une si noble hôte est un véritable honneur pour notre association.

Spotkanie z Joanną Bator w Neuchâtel.
Rencontre avec Joanna Bator à Neuchâtel
Fot. Ania

Pamiątkowy wpis do księgi stowarzyszenia.
Une signature dans le livre de l'association.
Fot. Ola

Czas na poczęstunek i nawiązanie nowych znajomości.
Une verre d'amitié et un moment pour se faire de nouvelles connaissances.
Fot. Ola

Listy z więzienia* Lettres de prison

Krystyna Wituska
Fot. szkolamalyn.ubf.pl/

     Krystyna Wituska przyjechała do Neuchâtel jesienią 1938 roku. Budynek szkoły, do której uczęszczała, istnieje do dziś.
     To ten z żółtawego kamienia przy ulicy Beaux-Arts 30, tuż przy jeziorze. Dziewiętnastoletnia dziewczyna szlifowała znajomość francuskiego, uczyła się niemieckiego, ale prawdziwym powodem przyjazdu był jej ciężki stan zdrowia spowodowany chorobą płuc. Górski klimat Szwajcarii pomagał szybciej niż niejedne lekarstwa. I nie byłoby w tym nic szczególnego, w końcu do Szwajcarii i samego Neuchâtel do szkoły czy z powodów zdrowotnych zawsze przyjeżdżało wielu naszych rodaków. Warto jednak przybliżyć jej losy z tej prostej przyczyny - Krystyna bywa nazywana polską Sophie Sholl.
     W Neuchâtel miała zostać dłużej, a na dodatek końcem lata 1939 r. rodzice kategorycznie zabronili jej wracać do Polski. Ona jednak ani myślała ich słuchać. Ciągnęło ją do kraju, do rodziny, do sympatii. Po wybuchu wojny rodzina Wituskich, wysiedlona z majątku rodzinnego, sprowadziła się do Warszawy. W stolicy Krystyna szybko podjęła działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej, a potem w Armii Krajowej pod pseudonimem „Kasia”. Jednym z jej wywiadowczych zadań było zbieranie informacji wśród niemieckich wojskowych na temat oddziałów Wehrmachtu na terenie Warszawy. W tym celu nawiązywała kontakty z niemieckimi żołnierzami w warszawskich kawiarniach. Raz miała dużo szczęścia - jeden z niemieckich lotników zorientowawszy się w jej roli ostrzegł ją, dlatego na jakiś czas wyjechała na wieś.
     W międzyczasie odnalazła dawnych znajomych i tego, na którym od dawna jej zależało – Zbigniewa Walca. Podobno byli już narzeczeństwem, ale długo sobą się nie nacieszyli: Zbigniew, podchorąży 26 pułku ciężkiej artylerii, trafił do obozu jenieckiego w Niemczech. Wtedy zaczęli pisać do siebie listy. Gestapo przekonane, że w jej mieszkaniu znajdą dowody kontaktów Zbigniewa z Armią Krajową, zrobiło rewizję. Zamiast tego znaleźli jej notes z nazwiskami innych dziewczyn zajmujących się wywiadem oraz notatki z konspiracji. Krystyna została aresztowana. 

     Najpierw był Pawiak, potem Aleja Szucha i w końcu więzienie Alt-Moabit w Berlinie. Śledztwo trwało ok. 6 miesięcy, zakończyło się sądem wojennym i karą śmierci za szpiegostwo i współdziałanie w zbrodni zdrady stanu. Rodzice Krystyny składali apelację za apelacją u samego Hitlera, ale ten odrzucił wszystkie prośby o ułaskawienie. Krystyna spędziła w niemieckim więzieniu dwa lata. Wyrok śmierci został wykonany w 1944 roku przez ścięcie toporem. Z tamtego okresu pozostały jej listy i grypsy: Krystyna w oczekiwaniu na wyrok przez półtora roku napisała do rodziców i siostry ponad 60 listów. Korespondencja zachowała się prawie w komplecie, dzięki jednej z niemieckich strażniczek, która pomagała w przekazywaniu grypsów. Kilkadziesiąt lat później Wanda Kiedrzyńska zebrała zachowane listy i wydała w formie książki pt.: „Na granicy życia i śmierci. Listy i grypsy więzienne Krystyny Wituskiej”. Autorka zamieściła w książce również dokumentację więzienną oraz powojenną korespondencję między strażniczką więzienia i matką Krystyny.

Tablica pamiątkowa w Małyniu.
Fot. staahoo.blox.pl/tagi_b/127318/1771.html

     Krystyna ostatni raz widziała się z narzeczonym w niemieckim więzieniu – była świadkiem na jego rozprawie. Zbigniewa skazano na rok więzienia, później wysłano go do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen i tam zginął podczas ewakuacji. Krystyna Wituska została odznaczona pośmiertnie jednym z najwyższych państwowych odznaczeń cywilnych - Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Pochodziła z Jeżewa (ok. 35 km do Łodzi). W dniu wykonania wyroku w ostatnim liście do rodziców napisała: „Nie lęk przed śmiercią, nie żal za życiem, ale tylko i jedynie myśl, jak bardzo Was zasmucę, przygnębia ostatnie godziny mego życia”.

***

     Quelques mots sur la vie de Krystyna Wituska, appelée parfois Sophie Sholl polonaise. Elle est venue en Suisse, à Neuchâtel pour étudier et soigner sa santé.
     À la veille de la Seconde Guerre mondiale, elle décide de rentrer en Pologne et rejoigne sa famille à Varsovie. Jusqu'au 1942 elle a travaillé pour la Résistance polonaise. Arrêtée par la Gestapo, elle est transférée à la prison à Berlin et exécutée deux ans plus tard. Elle a eu 24 ans. En prison, Krystyna a écrit les lettres à sa famille. La correspondance est éditée par Irene Tomaszewski en forme du livre (en anglais) "I Am First a Human Being: The Prison Letters of Krystyna Wituska".

Źródło/source: szkolamalyn.ubf.pl/viewpage.php?page_id=12

tygodnik.onet.pl/historia/smierc-w-berlinie

Cytat pochodzi z: www.feminoteka.pl/muzeum/readarticle.php?article_id=3

Week-end 7-9. 11, Neuchâtel

     Garść najciekawszych wydarzeń w regionie zaplanowanych na nadchodzący koniec tygodnia, czyli m.in. raj dla miłośników książek i kina oraz okazja do zapoznania się z zegarmistrzowskim fachem. Dowiecie się również dlaczego w listopadzie warto spędzić choć jeden wieczór przed siedzibą rządu w Bernie. Zapraszamy do lektury!

***

     Quelques propositions dans la région le plus intéressantes et prévues pour la fin de la semaine. Donc, il y aura quelque chose pour les bibliophiles et cinéphiles ainsi que pour découvrir le monde de l'horlogerie. Vous saurez également pourquoi en novembre cela vaut la peine de passer au moins une soirée devant le Palais du Parlement à Berne. Bonne lecture !

Zamek w Boudry

1. Degustacja w zamku w Boudry* Produits du terroir au Château de Boudry

Zwiedzanie zamku i degustacja regionalnych produktów w jednym. Wino takie i śmakie, absynt, miód, sery, wędliny, pieczywo ... palce lizać!

GDZIE: Château de Boudry 

KIEDY: w sobotę i niedzielę, 8 i 9 listopada, od godz. 10.30 do 18.00

ZA ILE: wstęp wolny, degustacja wszystkich win (wraz z kieliszkiem, który można zatrzymać) kosztuje 10 CHF

INFO: www.ovpt.ch Parking w Boudry w Centre d'entretien N5, stąd darmowy bus będzie dowozić do zamku. W Boudry na ostatnim przystanku tramwaju czeka darmowy wycieczkowy pociąg dowożący do zamku. 

2. Wyprzedaż książek * Grande brocante du livre

Szukasz książek po francusku, angielsku i niemiecku? Lubisz czytać po włosku? Chcesz podszkolić swój hiszpański? Potrzebujesz lektury dla dzieci? Brakuje Ci książek po polsku? No to będziesz mieć w czym wybierać! Dwie biblioteki organizują wyprzedaż książek. W „Biblomonde” każda książka za franka - szkoda przepuścić taką okazję!

GDZIE: Passage Max-Meuron 6, Neuchâtel

KIEDY: w piątek od godz. 14.00 do godz. 18.00, w sobotę od godz. 9.00 do godz. 17.00

ZA ILE: wstęp wolny

INFO: www.bibliomonde

GDZIE: Bibliothèque Pestalozzi, Faubourg du lac 1
KIEDY: w sobotę od godz. 9.00 do 12.00
ZA ILE: wstęp wolny
INFO: www.bibliotheque-pestalozzi.ch/

3. Święto kina* La Fête du Cinéma

W programie przewidziano projekcję około 40 filmów, w tym 13 premier. Dla dzieci i dorosłych. Ponadto kilka sławnych postaci jako goście specjalni. W 3D lub tradycyjnie - czemu nie?

KIEDY: od piątku do niedzieli

GDZIE: kina w Neuchâtel i La Chaux-de-Fonds

ZA ILE: 11 CHF, filmy w 3D za 14 CHF plus cena za okulary 3 CHF

INFO: www.lafeteducine.ch

4. Pchli targ* Brocante

Rzeczy jakich nie znajdziesz w sklepach Ikei, Castoramie, ani Pfister. Połączone z wystawą starych, zabytkowych samochodów. 

GDZIE: place du Port, 2000 Neuchâtel

KIEDY: w piątek i sobotę od godz. 10.00 do 20.00; w niedzielę od godz. 10.00 do 18.00

ZA ILE: dorośli 7CHF, zniżkowe 5CHF

INFO: www.brocante-neuchatel.ch

Fot.: www.neuchatelville.ch/

5. Tydzień czekolady* Chocolatissimo

Właśniew mieście  trwa tydzień czekolady. Do soboty codziennie wiele ciekawych atrakcji, jak czekoladowe warsztaty dla dzieci i dorosłych, koncerty i konferencje. I dużo degustacji w sklepach regionalnych fabryk czekolady.

GDZIE: Maison du Concert, Théâtre du Passage

ZA ILE: na większość wydarzeń wstęp wolny

INFO: www.chocolatissimo.ch/fr/index

degustacje: www.chocolatissimo.ch/fr/


6. Dzień zegarmistrzowskiego dziedzictwa* Journée du Patrimoine Horloger

La Chaux-de-Fonds i Le Locle to miasta wpisane na światową listę dziedzictwa Unesco. Dlatego co dwa lata organizują i proponują zwiedzanie muzeów, warsztatów, fabryk jak Tissot, Zenith, Tag Heurer SA, Ulysse Nardin SA i wiele innych. Warto zapoznać się z programem, choć nie będzie łatwo wybrać spośród prawie 40 propozycji na ten dzień.

GDZIE: w La Chaux-de-Fonds i w Le Locle
KIEDY: w sobotę 8 listopada od godz. 10.00 do 17.00
ZA ILE: wstęp wolny
INFO: www.chaux-de-fonds.ch/images/

7. Spektakl świateł na fasadzie siedziby rządu i parlamentu szwajcarskiego* Spectacle son et lumière, Palais du Parlement, Bern

Wydarzenie zaczęło się dwa tygodnie temu i potrwa do końca listopada. Im na dworze ciemniej, tym jaśniej na fasadzie budynku rządu. Coś dla oka i ucha, warto!

GDZIE: la Place fédérale, Bern
KIEDY: do 30 listopada, codziennie od godz. 19.00 do 20.30 oprócz 23 i 24 listopada ze względu na znane w Bernie święto cebuli.
ZA ILE: wstęp wolny
INFO: www.bern.com/fr/ville-de-berne/events-bern/

A tak było trzy lata temu:

Z prochu powstałeś i ... * Homme, souviens-toi que tu es poussière et ...

www.theatlantic.com/health/archive/2014/10
/where-the-dead-become-diamonds/381038/
?single_page=true

     „Algordanza” w języku retoromańskim znaczy: wspomnienie. Jest to również nazwa szwajcarskiej firmy założonej w 2004 r. w mieście Coire (Chur - kanton Gryzonia), która zajmuje się przeróbką prochów zmarłego w diament.
     Podstawą produkcji kamienia szlachetnego jest węgiel, który należy oddzielić od skremowanych prochów. W warunkach naturalnych proces krystalizacji węgla w diament wymaga trzech ważnych czynników: wysokiej temperatury, ciśnienia i kilku milionów lat. W warunkach laboratoryjnych czas wykonania zajmuje kilka miesięcy.
     Prace nad produkcją syntetycznych diamentów rozpoczęły się w pierwszej połowie ubiegłego wieku. Powstały w ten sposób „kamień” używano w narzędziach do cięcia. Następnie amerykańskie laboratoria opracowały technologię pozwalającą uzyskać z ludzkich prochów diament o różnej wielkości i o wartości od 1 do 1.5 karata. Koszt takiej usługi wynosi od 3 do 20 tys. Euro. Obecnie firmy, które zajmują się produkcją kamieni szlachetnych z ludzkich prochów znajdują się m.in. w Holandii, Wielkiej Brytanii, Japonii, Stanach Zjednoczonych. Algordanza posiada swoje biura w ponad dwudziestu krajach.
     Naszyjnik czy pierścionek?

     Za inspirację do dzisiejszej informacji posłużył artykuł z Arcinfo.ch z 29.10.2014: „Kiedy nasze prochy zamienią się w diament.”

***

     L'article s'inspire du thème paru le 29.10.2014 sur Arcinfo.ch « Quand nos cendres deviennent un diamant ».

Więcej informacji/Plus d'infos: www.arcinfo.ch/fr/suisse/quand-nos-cendres-deviennent-un-diamant
www.theatlantic.com/health/archive/2014/10/where-the-dead-become-diamonds/381038/
www.youtube.com/watch?v=l1O_N7UlSbc
www.youtube.com/watch?v=qDFaitEMSoQ
www.ekonomia.rp.pl/artykul/882016
www.facebook.com/Diamantbestattungen

Ogłoszenie! *Annonce !

     „Udzielę lekcji gry na fortepianie, oraz chętnie pomogę w ćwiczeniu. Ukończyłam studia licencjackie na Akademii Muzycznej w Krakowie, a obecnie studiuję w Haute école de musique de Genève, Site de Neuchâtel. Posiadam kwalifikacje pedagogiczne. Zajęcia w języku angielskim oraz polskim. 

     Kontakt: malwina.musiol@gmail.com

     Cena: 40 CHF / 45 min.”

***

     « Je donne des leçons de piano, en anglais et en polonais. Je donne également volontiers du soutien pour des exercices et pour l'apprentissage de cet instrument.
     J’ai fini mes études de Bachelor à l’Académie de Musique de Cracovie et je suis actuellement des études à Haute école de musique de Genève, lieu de Neuchâtel.
J’ai de plus des qualifications pédagogiques.
     Vous pouvez me contacter par e-mail: malwina.musiol@gmail.com
     Prix de la leçon de 45 minutes : CHF 40.00 »