Szwajcaria od A do Z* La Suisse de A à Z

     T jak Topografia (2)   

Fot. www.geoforum.pl

     Pisząc o topografii Szwajcarii nie sposób nie wspomnieć o polskim kartografie Aleksandrze Stryjeńskim (1804-1875). Postać skromna, ale zasługi dla szwajcarskiej topografii nieocenione. Był oficerem, inżynierem i oczywiście kartografem. Urodził się w Białymstoku, pochodził z rodziny szlacheckiej, wykształcenie zdobywał w słynnej Szkole Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierów w Warszawie. Była to najwyższa szkoła wojskowa Królestwa Polskiego, wystarczy wspomnieć, że jednym z jej wykładowców był Mikołaj Chopin, ojciec Fryderyka, komendantem natomiast pułkownik Józef Sowiński – ten sam, który bronił reduty na Woli w Warszawie w 1831 r. i któremu Juliusz Słowacki zadedykował poemat „Sowiński w okopach Woli”. Aleksander był pilnym i zdolnym uczniem i zanim los zesłał go do Szwajcarii, odbywał liczne praktyki, m.in. w okolicach Zamościa i Chęcin. Nic też dziwnego, że Sowiński go chwalił za postępy, a nawet podarował mu przyrządy inżynierskie w dowód uznania. 

     Stryjeński miał 27 lat, kiedy wybuchło powstanie listopadowe, w którym wziął udział i za zdobycie rosyjskiego sztandaru otrzymał odznaczenie Virtuti Militari. W 1833 roku przybył do Berna i wraz z Janem Pawłem Lelewelem sporządzał topografię tego kantonu. Wraz ze szwajcarskim kartografem Guillaume-Henri Dufour opracował wieloczęściową pierwszą nowoczesną mapę Szwajcarii. Na stałe osiadł w Carouge i piastował stanowisko inżyniera kantonu genewskiego przy konstruowaniu dróg i mostów. Mało tego, Stryjeński był autorem mapy topograficznej kantonu Fryburg, za którą został nagrodzony na wystawie w Bernie. Szwajcaria zawdzięcza mu również trasowanie linii kolejjowych Genewa-Versoix i Lozanna-Thörishaus. Zajmował się nie tylko kartografią, ale objął opieką polską emigrację w Szwajcarii. 

     Zmarł w Paryżu w czasie wizyty u jednej z córek. Ze związku ze Szwajcarką Pauliną de Lestocq miał sześcioro dzieci, z których najbardziej chyba znanym jest syn Tadeusz, który był architektem i konserwatorem zabytków, a także pionierem żelbetonu w Polsce. Osiadł na stałe w Krakowie.

www.swisstopo.admin.ch

***

      T comme Topographie (2)

Genewa, koniec XIX w.

     Pour présenter la topographie de la Suisse, il faut mentionner Aleksander Stryjeński (1804-1875), cartographe, ingénieur et officier polonais. Personnage modeste, mais dont la contribution à la topographie suisse est inestimable. Né à Bialystok, il venait d'une famille noble et a achevé ses études à la célèbre École d'Application des Officiers à Varsovie. C'était l'école militaire la plus élevée du Royaume de Pologne. Mentionnons que l'un de ses professeurs fut Nicolas Chopin, le père de Frédéric, et le commandant Józef Sowinski, l'homme qui a défendu le faubourg de Wola à Varsovie en 1831 et à qui Juliusz Słowacki a dédié le poème „Sowinski dans le tranchées de Wola”. Aleksander était un étudiant appliqué et très doué. Avant que le destin le mène en Suisse, Stryjenski a suivi un certain nombre de cours pratiques près de Zamosc et de Chęcin. Sowiński a félicité les progrès d'élève et lui a offert des outils mathématiques en guise de reconnaissance.
     L'ingénieur avait 27 ans lorsque l'Insurrection de Novembre a éclaté et à laquelle il a pris part. En 1833 il est arrivé à Berne et avec Jan Paweł Lelewel il prépare la topographie du canton. En collaboration avec le cartographe suisse Guillaume-Henri Dufour, il a développé une première carte moderne de la Suisse. Définitivement établi à Carouge, il a travaillé comme ingénieur dans la construction de routes et de ponts à Genève. Mais pas seulement: il a aussi été l'auteur de la carte topographique du canton de Fribourg, pour laquelle il a gagné un prix à une exposition à Berne. Grâce à lui, la ligne ferroviaire Versoix-Genève et Lausanne-Thörishaus ont pu être tracées. De plus, Stryjenski a pris soin de l'émigration polonaise car la langue et la culture polonaises lui tenaient à cœur.
     Il est mort à Paris, lors d'une visite à l'une de ses filles. Marié à Pauline de Lestocq, ils ont eu six enfants, dont le plus célèbre fut Tadeusz, installé à Cracovie, qui fut architecte, restaurateur et un des pionniers du béton armé en Pologne.

Genewa, II połowa XIX w.

Źródło/source: bc.pollub.pl
www.fr.ch/aef/files/pdf45/aef_chemin_de_fer_f.pdf
geoforum.pl